نزول آیه شریفه تطهیر درباره اهل بیت (علیهم السلام) گویای اهمیت و بیان واقعیتی است که خداوند متعال به آن عنایتی خاص و ویژه داشته است: «اِنَّمَا یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنهُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ، وَ یُطَهِّرَهُم تَطهیِراً»؛1 خداوند اراده کرده که پلیدی را از اهل بیت بزداید و آن ها را پاک پاک قرار دهد.
اهل بیت (علیهم السلام) در بیان رسول (صلی الله علیه و آله)
«اهل بیت» واژه ای شناخته شده است که از شخص پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله) شنیده شده است. از بسیار بیاناتی که در این باب است تنها به موردی مناسب اکتفا خواهیم کرد:
از جناب امّ السلمه (رضی الله عنها) همسر حضرت رسول اکرم (سلام الله علیه و آله) نقل شده که در خدمت رسول خدا (صلوات الله علیه و آله) بودم که ناگاه فاطمه (سلام‌الله‌علیها) وارد شده و جریره‌ای- نوعی غذا- برای پدر آورد. حضرت فرمود: ای فاطمه! شوهرت علی و فرزندانت حسن و حسین (علیهم‌السلام) را بیاور! علی و حسنین آمدند. همگی روی گلیمی به دور پیامبر نشستند و از آن جریره میل فرمودند. در آن حال پیامبر، عبایی که بر تن داشت بر آن‌ها افکند. سپس دست‌ها را به آسمان بلند کرد و فرمود: «هَؤُلاءِ اَهلُ‌بَیتِی وَ خَاصَّتِی، اَلّلهُمَّ فَاذهَب عَنهُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَهُم تَطهیِراً»؛2 اینان اهل بیت و خاندان من هستند، پروردگارا هرگونه پلیدی را ازآنان دورکن و پاک شان گردان؛ در این لحظه آیه شریفه تطهیر نازل گردید، که آن این شریفه مبارکه است: «اِنَّمَا یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنهُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ، وَ یُطَهِّرَهُم تَطهیِراً»؛3 خداوند فقط اراده کرده که پلیدی را از اهل بیت بزداید و آن ها را پاک پاک قرار دهد.
پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام)
آن چه از کاربرد روایات اهل بیت
(صلی‌الله‌علیهم) و به ویژه حدیث شریف کساء به دست می آید این است که نام
اهل بیت به صورت اضافه به نام مبارک پیامبر تنها شامل علی و فاطمه زهرا و
فرزندان معصوم ایشان (علیهم السلام) می‌شود؛ ولی هرگاه به صورت مطلق به
کار رود، رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نیز از جمله اهل بیت به حساب
می‌آید. نمونه ای از آن ها از این قرارمی باشد:
«مَن اَحَبَّنا اَهلَ‌البَیتِ، حَشَرَهُ اللهُ آمُِناً یَومَ القِیَامَهِ»؛4 هرکس ما اهل بیت را دوست بدارد خداوند او را در روز قیامت ایمن از عذاب محشور می‌کند؛ و نیز «سَلمَانُ مِنَّا اَهلَ البَیتِ»؛5 سلمان از ما اهل بیت است.
اهل بیت (علیهم السلام) کیانند؟
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نیز در موارد فراوانی، حضرت امام علی، فاطمه زهرا و فرزندانشان (علیهم‌السلام) را مصداق منحصر به فرد اهل بیت معرفی کرده اند. انس بن مالک گوید: مدت شش ماه هنگام طلوع صبح پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را می‌دیدم که جهت اقامه نماز از خانه بیرون می شد؛ وقتی به در خانه فاطمه (سلام‌الله‌علیها) می رسید، می فرمود: «اَلصَّلاهُ! یَا اَهلَ البَیتِ؛ اِنَّمَا یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنهُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ، وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیِراً»6 ای خاندان من! ملازم نماز باشید، خداوند به صورت قطع می خواهد پلیدی و آلودگی را از شما اهل بیت دور کند. بعید نیست گفته شود پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) برای رفع هر گونه ابهام و شبهه در مصداق اهل بیت، به عمد به این کار اقدام می‌فرموده اند.
—————————–
1. سوره مبارکه احزاب، آیه شریفه 33.
2. محمد، ابن جریر الطبری، الجامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت:
دارالفکر،1420ق، ج 12، ص 9؛ و نیز الحاکم الحسکانی، شواهد التنزیل، تحقیق:
شیخ محمد باقر المحمودی، مؤسسۀ الطبع و النشر وزارۀ الارشاد الاسلامی،
1411ق، ط 1، ج 2، ص 52.
3. سوره مبارکه احزاب، آیه شریفه 33.
4. مجلسی، بحار الانوار، ج 27، ص 79.
5. مجلسی، بحار الانوار، ج 11، ص 323.
6. ر.ک: ابن الکثیر، التفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالقلم، بی تا، ج 3، ص 413.
حجت الاسلام و المسلمین آقاتهرانی
